AI-camera's delen eerste verkeersboetes uit in Spanje

In dit artikel:

In Spanje worden AI-gestuurde verkeerscamera’s inmiddels gebruikt om kleine, alledaagse overtredingen automatisch vast te leggen en te beboeten, waardoor kunstmatige intelligentie verandert van hulpmiddel in een permanente verkeerspolitie. In Barcelona loopt een proef waarbij vier stadsbussen op lijnen H12 en D20 zijn uitgerust met camera’s die voertuigen detecteren die de busbaan blokkeren; in één maand registreerden die systemen circa 2.500 overtredingen (ongeveer 80 per bus per dag).

Madrid zet andere toepassingen in: slimme verkeerslichten tellen voetgangers in real time en er komen systemen die controleren op gordeldracht. De Spaanse verkeersdienst DGT installeert daarnaast vier trajectcamera’s op snelwegen A‑1, A‑2, A‑6 en A‑42 om verboden rijstrookwissels te signaleren; zo’n overtreding levert automatisch een boete van €200 op.

De inzet van AI verschuift duidelijk van verkeersoptimalisatie — zoals betere doorstroming en minder uitstoot — naar strikte handhaving van veelvoorkomende, relatief kleine fouten die eerder vaak ongestraft bleven omdat menselijke surveillanten niet overal tegelijk kunnen zijn. Voor de overheid betekent het efficiëntere controle met minder personeel; voor burgers leidt het tot minder anonimiteit en meer constante toezichtmogelijkheden.

Er blijven echter belangrijke vragen open over betrouwbaarheid, rechtsbescherming en transparantie: hoe kunnen mensen bezwaar maken tegen een door een algoritme opgelegde boete, wie controleert de systemen en hoe worden fouten gecorrigeerd? Brancheorganisatie Faconauto meldt dat Spanje inmiddels 3.395 controleapparaten telt — waaronder ruim 1.300 radars, zo’n 200 gordel-/mobielcamera’s, Pegasus-helikopters en de nieuwste AI-toepassingen — en in steden als Granada wordt AI ook gebruikt voor het opsporen van kapotte trottoirs en straatverlichting. De ontwikkeling vergroot het belang van publieke discussie en regelgeving rond ethiek, aansprakelijkheid en privacy.