De vrouwenkaravaan naar Plan: Ze kwamen met de bus en bleven voor het leven

In dit artikel:

In 1985 veranderde een ludiek idee een klein bergdorp in de Pyreneeën blijvend: Plan (provincie Huesca, Aragón) riep in landelijke kranten ongehuwde vrouwen op om naar het dal van Chistau te komen in de hoop levensgezellen te vinden. Het concept was geïnspireerd op de westernfilm Westward the Women en leidde op 7 maart 1985 tot de komst van de eerste vrouwenkaravaan: ongeveer 80 vrouwen uit heel Spanje werden feestelijk onthaald in het dorp. De actie, gefinancierd met bijna drie miljoen peseta via Provinciale Staten, kaartverkoop en lokale steun, trok landelijke aandacht.

Wat volgde waren meerdere huwelijken en nieuwe huishoudens die het sociale leven en het geboortecijfer in Plan een impuls gaven. Het allereerste huwelijk na de karavaan vond plaats op 4 mei 1985 tussen Mariano Loste en María Ángeles Pedreira. Uit in totaal vijf vrouwenkaravanen zouden naar schatting circa 40 koppels ontstaan, waarvan 17 in het dal bleven wonen. Een concreet gevolg is dat de huidige burgemeester, José Serveto, het kind is van een koppel dat via die eerste karavaan samenkwam; zijn moeder, Maxi Matías, zegt dat ze destijds “vrolijk aankwam” en er een gezin uit is ontstaan.

Decennia later heeft die periode Plan niet alleen historisch kleur gegeven, maar ook demografische effecten: het dorp telde rond 1985 zo’n 200 inwoners en heeft in 2025 ongeveer 270 inwoners. Toch blijven structurele problemen bestaan: veel huizen zijn tweede woningen of verouderd, bouw- en renovatieregels zijn streng, en er is weinig lokale werkgelegenheid. Burgemeester Serveto waarschuwt dat zonder meer kansen voor jongeren de trek naar steden zal doorgaan. Ook de lage geboortecijfers vormen volgens bewoners een belemmering voor duurzame groei.

Het initiatief van Plan was geen eenzaam experiment; in de daaropvolgende jaren organiseerden meerdere Spaanse dorpen vergelijkbare caravans om leegloop tegen te gaan. De vrouwenkaravanen groeiden uit tot een symbool in het debat over de ‘España vaciada’ en laten zien hoe kleinschalige, creatieve acties tijdelijk tegenbeweging konden bieden tegen plattelandsontvolking. Tegenwoordig zou zo’n enkelvoudige vrouwenactie waarschijnlijk minder kansrijk zijn; voorstellen om gemengde ‘liefdeskaravanen’ of bredere beleidsmaatregelen te combineren met economische stimulans en woonbeleid worden als realistischer gezien om dorpen nieuw leven in te blazen.