Miljoenenjacht van Poetin-bondgenoot nog steeds vast in Barcelona
In dit artikel:
Een 85 meter lang superjacht van naar schatting 121 miljoen euro ligt al ruim drie jaar vast in de haven van Barcelona. Kort na de Russische inval in Oekraïne werd het schip in 2022 geblokkeerd op grond van Europese sancties. Officieel staat het jacht, aanvankelijk 'Valerie' en later 'Meridian A', geregistreerd op naam van Anastasia Ignatova, die volgens documenten de stiefdochter zou zijn van de Russische wapenindustrie-topman Sergei Chemezov.
Spaanse belastingonderzoeken en rechtbanken betwijfelen echter dat Ignatova de uiteindelijke eigenaar is. Chemezov, sinds 2007 directeur van het staatsbedrijf Rostec en een bekende vertrouweling van president Poetin, staat al sinds 2014 op sanctielijsten; in 2022 werden ook gezinsleden daaraan toegevoegd. Onderzoek wees uit dat het jacht in 2011 werd gebouwd voor een Oekraïense wapenhandelaar met banden met Rostec en via een kluwen van offshoreconstructies na diens overlijden in 2017 op andere namen belandde.
In 2023 probeerde een offshorefirma, Sulberg Services Limited, via de Spaanse rechter het schip vrij te krijgen en legde daarvoor documenten voor die zouden aantonen dat het jacht vóór de sancties was verkocht aan de Russische zakenman Albert Avdolyan. De rechtbanken betwijfelen die stukken: Avdolyan wordt gezien als mogelijk nieuwe stroman en de vermeende transactiedatum lijkt achteraf te zijn aangepast. Die werkwijze sluit aan bij bekende pogingen van Russische elites om eigendommen in Europa buiten bereik van sancties te houden; ook het jacht van oligarch Viktor Vekselberg werd eerder in beslag genomen.
Juridisch is de situatie lastig: Spanje heeft nog geen specifieke strafbepaling die het omzeilen van sancties regelt. Wel kunnen gerelateerde feiten zoals valsheid in geschrifte en witwassen worden vervolgd. Amerikaanse autoriteiten kunnen daarnaast, op basis van banktransacties, zelf beslag leggen — dat gebeurde eerder bij het jacht 'Tango'.
De verdediging kost de betrokkenen miljoenen. Zo zou het Amerikaanse kantoor Rathmell Short LLP circa 2,25 miljoen euro hebben ontvangen voor het aanvechten van sancties, betaald door een vaag bedrijf uit Dubai dat eigendom is van een Indonesiër; de herkomst van dat geld is onduidelijk en voedt nieuwe witwasvragen. Ondanks alle juridische inspanningen is het jacht niet vrijgegeven en blijft de zaak een illustratie van hoe ingewikkelde offshore-structuren, advocatenkantoren en schijntransacties worden ingezet om vermogen van Russische topfiguren in Europa te beschermen.