Spaanse rechtbank heropent strafzaak rond landaanwinning Gibraltar
In dit artikel:
De grootschalige landaanwinning aan de oostkant van Gibraltar voor het commerciële Eastside Project staat opnieuw onder strafrechtelijk onderzoek. Sinds mei 2024 werkt het Vietnamese bouwconcern TNG aan een vijfsterrenhotel, luxe appartementen, winkels en een jachthaven waarvoor circa 130.000 m2 zee wordt opgevuld met steen en beton. Spanje ziet het werk gebeuren in wateren die het als haar soevereiniteit beschouwt; milieuorganisaties en het Spaanse Openbaar Ministerie stellen dat de ingrepen schade toebrengen aan beschermde mariene habitats.
De klacht van de Spaanse milieuvereniging Verdemar Ecologistas en Acción kreeg steun van het OM in Algeciras en leidde tot een strafrechtelijk onderzoek. Na een reeks procedurele stappen bepaalde de Audiencia Provincial van Cádiz op 14 oktober dat Spaanse rechtbanken wel rechtsmacht hebben, met verwijzing naar het Verdrag van Utrecht (1713) en de conclusie dat die wateren nooit aan Spanje zijn ontnomen. Daarmee is vervolging binnen Spanje mogelijk gemaakt.
Onderzoek stuit op praktische obstakels: Gibraltar weigert samen te werken en ontzegde Spaanse zeeonderzoekers toegang tot het gebied. Desondanks rapporteerde de Guardia Civil in 2024 al dat de landaanwinning leidde tot verlies van mariene leefgebieden en verstoring van ecosystemen. TNG en eigenaar Tuan Tran ontkennen misstanden en zeggen te voldoen aan Britse milieuregels; Gibraltar wijst Spaanse jurisdictie af en wil het geschil naar het Internationaal Zeerechttribunaal verwijzen.
De zaak is politiek geladen en extra gecompliceerd door transport van grote hoeveelheden steen — mogelijk circa 100.000 ton uit Casares (Andalusië) — waarvan lokale en regionale autoriteiten terughoudend waren over toelichting. De Andalusische regering geeft aan niet bevoegd te zijn voor handhaving in maritieme geschillen; sinds de Brexit geldt Gibraltar bovendien niet langer onder EU-milieuregelgeving, wat grensoverschrijdende maatregelen bemoeilijkt. Of het Spaanse onderzoek zal uitmonden in strafrechtelijke vervolging of een bouwstop blijft onduidelijk, maar de uitspraak uit Cádiz versterkt Spanje’s positie in het conflict over zeggenschap en bescherming van de zee rond de Rots.