'Spanje zit vast in klimaatnoodtoestand'
In dit artikel:
Spanje kende in de zomer van 2025 één van de meest extreme periodes in decennia: langdurige hitte, omvangrijke bosbranden en uitzonderlijk warm zeewater leidden tot brede maatschappelijke en ecologische schade. Volgens het Europese brandwaarnemingssysteem EFFIS is ongeveer 400.000 hectare natuur verwoest; acht mensen kwamen om bij de bluswerkzaamheden. De Spaanse weerdienst Aemet rapporteert dat de gemiddelde temperatuur circa twee graden boven normaal lag, met twee zware hittegolven waarvan de tweede in augustus zestien dagen duurde en het landschap ernstig uitdroogde.
Door de kurkdroge omstandigheden verspreidden branden zich razendsnel. Klimaatwetenschapper José Manuel Gutiérrez Llorente beschreef de snelheid en intensiteit van een brand bij zijn dorp — het vuur legde in vier uur tijd tien kilometer af — en waarschuwt dat Spanje onvoldoende is voorbereid. De volksgezondheid betaalde ook een zware tol: het monitoringsysteem MoMo schat ongeveer 3.622 hittegerelateerde sterfgevallen deze zomer; andere modellen, zoals MACE, geven zelfs cijfers boven de 15.000. Vooral ouderen en chronisch zieken bleken extra kwetsbaar, terwijl de nachttemperaturen uitzonderlijk hoog bleven, iets wat volgens Copernicus-baas Carlo Buontempo past in een mondiale trend.
Niet alleen de lucht- en landtemperatuur waren uitzonderlijk; ook de Middellandse Zee warmde sterk op, met name rond de Balearen en de kust tussen Mallorca, Valencia en Barcelona. Copernicus constateerde dat op 26% van de dagen tussen januari en eind augustus de zeewatertemperatuur hoger was dan ooit voor die dag. Dit warme water houdt meer energie vast en vergroot de kans op heftige neerslag en stormen in het najaar.
Die combinatie van warme zee en invallende koude lucht verhoogt het risico op een nieuwe DANA — een plotselinge, zeer zware regengebonden storm die in korte tijd grote schade kan aanrichten — al blijft exacte voorspelling moeilijk. Wetenschappers zoals David García León (IPCC) en Aemet-onderzoeker José Ángel Núñez wijzen op de versterkte instabiliteit van het weer door grote temperatuurverschillen tussen zee en lucht.
Politiek heeft de zomer de druk opgevoerd: premier Pedro Sánchez riep op tot een breed klimaatakkoord en er lijkt voorzichtig draagvlak te ontstaan voor langetermijnbeleid. Deskundigen benadrukken dat weerbaarheid geen snel project is maar geïntegreerde, sectorbrede plannen vraagt — van bosbeheer en waterbeleid tot publieke gezondheidsmaatregelen. Marien biologe Alicia Pérez-Porro vat het veranderende gevoel samen: de zee “voelt voortdurend als een warme soep,” en veel Spanjaarden ervaren klimaatverandering nu tastbaar in hun dagelijks leven.