Zijn wolven de sleutel tegen varkenspest in Spanje?
In dit artikel:
In Spanje groeit het debat over de wolf opnieuw, nu een uitbraak van Afrikaanse varkenspest (AVP) bij wilde zwijnen in Catalonië beleidsmakers en ecologen aanzet tot alternatieve oplossingen. In korte tijd steeg de wildezwijnpopulatie in Spanje van circa 500.000 naar zo’n 2,4 miljoen dieren, een explosieve groei die infecties als AVP makkelijker laat rondgaan en de Catalaanse varkenshouderij economisch bedreigt. Eind november werden rond Cerdanyola del Vallès bij Barcelona dertien besmette wilde zwijnen gevonden; autoriteiten troffen daar ook ongeveer honderd dode zwijnen aan, het merendeel bleek echter niet met AVP besmet. Tot nu toe zijn commerciële varkensbedrijven in de getroffen zone vrijgebleven, maar enkele afnemende landen hebben al importbeperkingen ingesteld.
Onderzoekers zoals Rocío Tarjuelo (Museo Nacional de Ciencias Naturales) en bionoom Isabel Salado (Estación Biológica de Doñana) wijzen op twee cruciale oorzaken: het gebrek aan grote roofdieren en verstedelijking met veel afval waar zwijnen op afkomen. Zwijnen profiteren van menselijk voedselafval en planten zich razendsnel voort. Zonder natuurlijke predatie — vooral door wolven — ontstaan dichtheden die ziektetransmissie bevorderen. Wolven jagen naar verhouding vaker op zieke of zwakke prooien, waardoor ze fungeren als een “natuurlijk filter” dat potentieel helpt het ziekteverloop in wildpopulaties te beperken.
De terugkeer van wolven is echter traag en politiek beladen. In tien jaar steeg het aantal roedels licht, van 297 naar 333; in Catalonië was de wolf ongeveer een eeuw afwezig, al is recent een roedel met welpen waargenomen. Dat kan belangrijk zijn voor genetische uitwisseling met populaties uit Frankrijk, want Spaanse wolven kampen met beperkte genetische diversiteit en inteelt. Tegelijkertijd staan veehouders vaak vijandig tegenover wolven; na een beschermde status in 2021 werd die enkele jaren later al weer ingetrokken en doden sommige autonome regio’s opnieuw dieren.
De onderzoekers pleiten niet voor simpel uitzetten van wolven, maar voor doordacht herstel van natuurlijke ecosystemen waarin roofdieren een rol spelen: dat vermindert niet alleen het risico op varkenspest, maar draagt ook bij aan bredere ecologische stabiliteit. Het dossier vereist een afweging tussen economische belangen van de veehouderij, volksgezondheid, natuurherstel en de kwetsbaarheid van de wolf zelf, en vraagt om regionaal afgestemd beheer en aandacht voor genetische connectiviteit.